Η Δημοτική Κοινότητα Κώμης Τήνου κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τη λίμνη – υδροβιότοπο της Κολυμπήθρας, που σύμφωνα με απόφαση του Συμβουλίου της, έχει υποστεί σημαντική περιβαλλοντική υποβάθμιση τα τελευταία χρόνια.
Συντάκτης: Θοδωρής Καρατζούνης | Εφημερίδα Κοινή Γνώμη
Το τοπικό συμβούλιο, κατά τη πρόσφατη συνεδρίασή του, συζήτησε διεξοδικά το ζήτημα και ζήτησε την άμεση κινητοποίηση των ιθυνόντων πριν η κατάσταση καταστεί μη αναστρέψιμη. Μάλιστα, συνέταξαν και ένα υπόμνημα που εστάλη στις αρμόδιες υπηρεσίες της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου και του Δήμου Τήνου.
Ι. Πόντης: “Από το 2015 μέχρι σήμερα, για 10 χρόνια, η λίμνη δεν έχει ανοίξει και αυτή τη στιγμή έχει δημιουργηθεί ένας βούρκος”
Ο πρόεδρος της Κοινότητας Κώμης, Ιωάννης Πόντης μίλησε στην “Κοινή Γνώμη” για το ιστορικό της λίμνης και το πόσα χρόνια είναι αποκλεισμένη και παρατημένη.
“Η λίμνη το 2012 μπήκε στο πρόγραμμα Natura 2000 με Προεδρικό Διάταγμα, οπότε αυτή τη στιγμή θεωρείται προστατευμένη περιοχή και υδροβιότοπος, με άγρια ζωή και ορνιθοπανίδα. Τα προηγούμενα χρόνια και πριν έρθει αυτή η απόφαση, οι άνθρωποι της περιοχής και κυρίως οι αγρότες που δραστηριοποιούνται πλησίον της λίμνης, με σεβασμό προς το περιβάλλον, όταν είχαμε έντονα βροχικά φαινόμενα και η λίμνη φούσκωνε και για να μη λιμνάζουν τα χωράφια τους, άνοιγαν τη λίμνη χειρονακτικά, παρόλο που δεν επιτρέπεται, ώστε να αποφορτίζεται η κατάσταση και να πηγαίνει το νερό προς τη θάλασσα. Με αυτόν τον τρόπο γινόταν και καθαρισμός της λίμνης, γιατί ότι στοιχεία ή φερτά υλικά υπήρχαν απομακρύνονταν από τη λίμνη”, ανέφερε αρχικά.
Στη συνέχεια, ο κ. Πόντης υπογράμμισε πως “μετά το Προεδρικό Διάταγμα και αφού πλέον δεν μπορούσε να επέμβει κανείς, η λίμνη άνοιγε από μόνη της αφού είχαν γίνει κατά το παρελθόν κάποιες τέτοιες επεμβάσεις. Το 2013 δόθηκε άδεια για beach bar στον αιγιαλό, 50 μέτρα από τη λίμνη και υπήρξαν κόντρες με τον ιδιοκτήτη και με τους κατοίκους που πήγαιναν να ανοίξουν τη λίμνη. Από το 2015 μέχρι σήμερα, για 10 χρόνια, η λίμνη δεν έχει ανοίξει και αυτή τη στιγμή έχει δημιουργηθεί ένας βούρκος. Η λίμνη έχει χάσει το βάθος της και έχουν μαζευτεί τα φερτά υλικά μίας δεκαετίας, από τα ποτάμια που κατεβαίνουν προς τη περιοχή. Το θέμα είναι ότι δεν υπάρχει και κάπου σήμανση από τις Υπηρεσίες, που να λέει ότι εδώ είναι προστατευόμενη περιοχή και το καλοκαίρι έχει χιλιάδες επισκέπτες η περιοχή. Αυτή τη στιγμή ούτε άγρια ζωή υπάρχει αλλά και ούτε αποδημητικά πουλιά”.
Ν. Δεληγιάννη: “Η Υπηρεσία της Περιφέρειας, απάντησε ότι όλοι οι υγροβιότοποι απορρέουν φυσικά και οποιαδήποτε παρέμβαση διάνοιξης οδού διαφυγής των υδάτων, δεν θα ήταν σύννομη”
Η έπαρχος Τήνου, Νατάσα Δεληγιάννη – Άσπρου μίλησε με τη σειρά της στην εφημερίδα για την ήδη υπάρχουσα επικοινωνία των υπηρεσιών της Περιφέρειας με την Κοινότητα. Μεταξύ άλλων, ανέφερε ότι “υπάρχει ήδη μία αλληλογραφία της Περιφέρειας και ειδικά της Διεύθυνσης Υποδομών Περιβάλλοντος και το θέμα είναι πολύ ευαίσθητο, γιατί η περιοχή που υπάρχει η λίμνη της Κολυμπήθρας, είναι ένας υγροβιότοπος προστατευμένος, ο οποίος είναι και σε περιοχή Natura. Διαβάζω στο υπόμνημα της Κοινότητας, ότι γινόντουσαν επεμβάσεις από αγρότες και λοιπά. Μία Υπηρεσία δεν μπορεί να επέμβει σε μία περιοχή Natura και σε αυτά τα ζητήματα χρειάζεται μεγάλη προσοχή και μια ευαισθησία. Η Υπηρεσία της Περιφέρειας, απάντησε ότι όλοι οι υγροβιότοποι απορρέουν φυσικά και οποιαδήποτε παρέμβαση διάνοιξης οδού διαφυγής των υδάτων, δεν θα ήταν σύννομη και ούτε πρακτικά ωφέλιμη, γιατί οι αμμοθίνες θα δημιουργηθούν εκ νέου”.
“Το να επεμβαίνει κάποιος στη λίμνη δεν είναι νόμιμο και δεν έχουμε καμία αρμοδιότητα να το κάνουμε”
Παράλληλα, αναφορικά με την περιοχή, η οποία είναι χαρακτηρισμένη ως Natura και για το αν μπορεί ή όχι, να επεμβαίνει κάποιος, επισήμανε ότι “δεν μπορούν πλέον να επεμβαίνουν γιατί είναι μία προστατευμένη περιοχή και οι όποιες κινήσεις γίνονται, θέλουν μία μεγαλύτερη ευαισθησία. Το να επεμβαίνει κάποιος στη λίμνη δεν είναι νόμιμο και δεν έχουμε καμία αρμοδιότητα να το κάνουμε, πόσο μάλλον να γίνει κάποιο τεχνικό έργο. Ότι έκαναν οι κάτοικοι ήταν εκ των ενόντων και χωρίς κάποια επιτήρηση, αλλά τώρα πρέπει να υπάρχει μία άλλη αντιμετώπιση. Αυτό που σκεφτόμαστε να προτείνουμε στους ανθρώπους τη περιοχή και θα μπορέσουμε να το κάνουμε και σχετικά άμεσα, είναι να καθαρίσουμε τα ρέματα που καταλήγουν στην λίμνη, έτσι ώστε να μη μεταφέρονται επιπλέον φερτά υλικά μέσα σε αυτή”.
Η σημερινή εικόνα της λίμνης
Η λίμνη της Κολυμπήθρας αποτελεί εδώ και δεκαετίες ένα από τα χαρακτηριστικά οικοσυστήματα της Τήνου. Ενταγμένη στο δίκτυο Natura 2000 (περιοχή ΖΕΠ «Βορειοανατολική Τήνος & Νησίδες»), φιλοξενούσε πλούσια άγρια ζωή και αποτελούσε σημαντικό σημείο αναφοράς για την τοπική βιοποικιλότητα.
Ωστόσο, όπως αναφέρεται στο υπόμνημα που συνοδεύει την απόφαση του Συμβουλίου Κώμης, η λίμνη τα τελευταία χρόνια δεν καθαρίζεται ούτε με φυσικό τρόπο ούτε με ανθρώπινη παρέμβαση. Τα όμβρια ύδατα και τα φερτά υλικά από τα γύρω ρέματα καταλήγουν σε αυτή, χωρίς να υπάρχει διέξοδος προς τη θάλασσα. Το αποτέλεσμα είναι η στασιμότητα και αποσύνθεση οργανικών υλικών, που δημιουργούν κινδύνους για τη δημόσια υγεία και απομακρύνουν την άγρια πανίδα.
Πίσω από τη λίμνη εκτείνεται ο εύφορος κάμπος της Κώμης, μια αγροτική περιοχή όπου δραστηριοποιούνται καλλιεργητές και κτηνοτρόφοι. Σύμφωνα με το συμβούλιο, όταν τα όμβρια ύδατα δεν βρίσκουν διέξοδο, πλημμυρίζουν τα γειτονικά αγροτεμάχια σε ακτίνα έως και 700 μέτρων, προκαλώντας ζημιές στις καλλιέργειες και κινδύνους για τα ζώα και τα οικήματα.
Η καθυστέρηση των υπηρεσιών
Ήδη από τον χειμώνα του 2024–2025, η κοινότητα Κώμης είχε αποστείλει επιστολή στις αρμόδιες υπηρεσίες Περιβάλλοντος και Πολιτικής Προστασίας, ζητώντας αυτοψία και άμεση επέμβαση. Παρά τη διαβεβαίωση που δόθηκε τον Απρίλιο του 2025 για έλεγχο στην περιοχή, πέντε μήνες αργότερα δεν υπήρξε καμία ενέργεια, γεγονός που οδήγησε το συμβούλιο να επαναλάβει το αίτημά του.
Τελικά, τον Αύγουστο του 2025 η Υπηρεσία Περιβάλλοντος απάντησε ότι η λίμνη εμπίπτει σε καθεστώς προστασίας βάσει του Προεδρικού Διατάγματος 229/2012 και του δικτύου Natura 2000, επιβεβαιώνοντας τον περιβαλλοντικό χαρακτήρα της περιοχής. Παρ’ όλα αυτά, όπως τονίζεται, δεν ακολούθησαν πρακτικές ενέργειες για αποκατάσταση ή καθαρισμό.
Η εικόνα της υποβάθμισης
Η απόφαση της Δημοτικής Κοινότητας περιλαμβάνει και καταγραφή των αλλαγών που έχουν συντελεστεί στη λίμνη την τελευταία δεκαετία, μέσα από δορυφορικές εικόνες του Google Earth.
Μέχρι και το 2016, η λίμνη εκβαλλόταν φυσικά στη θάλασσα κατά τους χειμερινούς μήνες, γεγονός που επέτρεπε την ανανέωση των υδάτων. Από το 2016 και μετά, η επιχωμάτωση και η ανομβρία αύξησαν την απόσταση και το ύψος του φυσικού φράγματος από άμμο, καθιστώντας αδύνατη τη φυσική διάνοιξη.
Παράλληλα, στο κάτω τμήμα της λίμνης έχουν παρατηρηθεί φύτευση κλαδιών από αλμυρίκια, πιθανώς για τη δημιουργία φυσικού φράχτη, ενώ στην πλευρά προς τη μεγάλη παραλία λειτουργεί επιχείρηση υγειονομικού ενδιαφέροντος, γεγονός που, κατά την Κοινότητα, εμποδίζει τη φυσική εκροή προς τη θάλασσα.
Ερωτήματα και ανησυχία για το μέλλον
Το συμβούλιο της Κώμης, αναγνωρίζοντας τη σημασία της περιοχής, απευθύνει σειρά ερωτημάτων προς τις αρμόδιες αρχές:
- Γιατί, παρά τον χαρακτηρισμό της περιοχής ως προστατευόμενης, δεν υπάρχει καμία σχετική σήμανση που να ενημερώνει κατοίκους και επισκέπτες;
- Τι ενέργειες έχουν γίνει από το 2012 και μετά για τον έλεγχο της κατάστασης του υδροβιότοπου;
- Ποια είναι τα πρωτόκολλα προστασίας που εφαρμόζονται, δεδομένης της υψηλής επισκεψιμότητας της Κολυμπήθρας;
- Και τέλος, γιατί δεν ισχύουν ενιαία κριτήρια παρέμβασης για όλους τους εμπλεκόμενους φορείς στην περιοχή;
