Χορεύτρια, χορογράφος και εκπαιδευτικός, έχει αφιερώσει τη ζωή της στη διάδοση της τέχνης του χορού, συνδέοντας την παράδοση με τη σύγχρονη δημιουργία. Ιδρύτρια και πρόεδρος του Τμήματος Τήνου του Διεθνούς Συμβουλίου Χορού (CID), επίσημου συνεργάτη της UNESCO, η κα Ράπτη έχει καταφέρει να καταστήσει την Τήνο έναν ενεργό κόμβο πολιτιστικής ανταλλαγής και δημιουργίας, με δράσεις που αγκαλιάζουν όλες τις μορφές της τέχνης. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Χορού, μας μιλά για τη διαδρομή της, το όραμά της και τα μελλοντικά της σχέδια.
Προσωπική διαδρομή και έμπνευση
- Ποια ήταν τα πρώτα σας βήματα στον χώρο του χορού και ποιοι παράγοντες σας οδήγησαν στην απόφαση να ασχοληθείτε επαγγελματικά με τον χορό στην Τήνο;
Τα πρώτα μου βήματα στον χορό ήταν θαρρώ στην κοιλιά της μητέρας μου (κλωτσούσα υπερβολικά), αστειεύομαι εν μέρει. Ξεκίνησα ρυθμική 3 ετών και 3 χρόνια μετά Παραδοσιακούς Χορούς στον σύλλογο Παρθενώνα με τον αείμνηστο Νίκο Τριανταφύλλου και είμαι ευγνώμων για αυτό.
Η οικογένεια μου δεν συμφωνούσε να ακολουθήσω επαγγελματικά τον Χορό (δεν τους αδικώ, ακόμα και σήμερα τα καλλιτεχνικά επαγγέλματα ορίζονται από τα πιο ανασφαλή στη χώρα μας και αυτό θαρρώ πως έγινε απόλυτα σαφές στην περίοδο της Πανδημίας). Συνεπώς, ο χορός και εγώ συναντηθήκαμε όπως πραγματικά επιθυμούσα αφού τελείωσα το σχολείο και είχα ήδη ξεκινήσει σπουδές στο κλάδο εφαρμοσμένων τεχνών και συγκεκριμένα στην Αρχιτεκτονική Εσωτερικών Χώρων. Παράλληλα ξεκίνησα επαγγελματικές σπουδές στο χορό στη σχολή της κυρίας Θεοδωρίδου, έχοντας την τύχη να μαθητεύσω δίπλα σε εξαίρετους δασκάλους, ένας εκ τον οποίων ο διεθνούς φήμης χορευτής και χορογράφος του Μωρίς Μπεζάρ Daniel Lommel. Όταν ήρθα στην Τήνο, ήδη εργαζόμουν για 10 περίπου χρόνια ως αρχιτέκτων εσωτερικών χώρων και παράλληλα δίδασκα σε σχολές στην Αθήνα. Ωστόσο αποφάσισα να ασχοληθώ αποκλειστικά με τον χορό στην Τήνο ιδρύοντας το Κέντρο Χορού και Πολιτισμού (εργαστήρι τεχνών αιγαίου). Το γιατί είναι προφανές. Ήξερα από πολύ μικρή ότι ο χορός όχι απλά με έλκυε αλλά με έκανε και με κάνει να νιώθω ζωντανή και χρήσιμη.
- Εκτός από τις σπουδές στην αρχιτεκτονική εσωτερικών χώρων, σπουδάσατε Πολιτισμολόγος Ελληνικού Πολιτισμού, πώς επηρέασαν οι σπουδές σας αυτές την προσέγγισή σας στον χορό;
Ο χορός συνδέεται με όλες τις τέχνες και τις επιστήμες, η αρχιτεκτονική είναι μία εξ αυτών και θα αναφερθώ όσο πιο δωρικά μπορώ. Ένας δάσκαλος χορού οφείλει να διαπλάσει ένα σώμα δυνατό και υγιές στο όλον. Ο χορευτής καλείτε λοιπόν να δυναμώσει και τις δύο πλευρές του σώματος του προκειμένου να ανταποκρίνεται στην τέχνη του τιθασεύοντας το σώμα του στο χώρο. Ο αρχιτέκτονας πάλι σχεδιάζει ένα σπίτι, με ποικίλα σχέδια( κάτοψη, άνοψη, όψη, τομή, προοπτικό σχέδιο, κ.ά.) προκειμένου να έχει ένα πλήρες αρχείο του έργου που θα αποπερατωθεί. Για παράδειγμα αναφέρω: όταν ένας χορευτής δουλεύει στην μπάρα του κλασικού είναι να σαν να βλέπουμε την τομή ενός σπιτιού, ενώ όταν ένα σώμα κινείται στο χώρο είναι σαν να βλέπουμε το προοπτικό σχέδιο ενός σπιτιού.
Οι σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό φώτισαν δημιουργικά το μυαλό μου. Τα ΕυρυΤήνια art festival, οι Χορευτικές Αμφικτιονίες, το «Χορεύοντας την Ιστορία» και το «Ο Χορός στην Γλυπτική» προέκυψαν από αυτές. Φαντάζομαι πως δεν υπάρχει αμφισβήτηση ότι οι κατ εξοχήν δημιουργοί πρωτογενούς πολιτισμού ήταν οι αρχαίοι Έλληνες, για τους οποίους κάθε πνευματική δραστηριότητα που προάγει των άνθρωπο ήταν θέμα παιδείας. Ο Πλάτωνας στους Νόμους του, διακήρυξε πως ο αρχαίος ελληνικός χορός έπρεπε να καταστεί ένα από τα θεμελιώδη στοιχεία της εκπαίδευσης. Ελπίζω κάποτε και τα δικά μας σχολεία να εντάξουν τον χορό στο εκπαιδευτικό τους πρόγραμμα, όπως τόσες ευρωπαϊκές και όχι μόνον χώρες. Το γεγονός ότι στην Ελλάδα μιλάμε για δημιουργία Πανεπιστημίου Παραστατικών Τεχνών τον 21ο αιώνα ωστόσο λέει πολλά.
Δημιουργία και ανάπτυξη του Τμήματος Τήνου του CID
- Το Τμήμα Τήνου του CID ιδρύθηκε το 2016. Ποιες ήταν οι βασικές προτεραιότητες και στόχοι κατά την ίδρυσή του και ποια είναι τα μεγαλύτερα επιτεύγματά σας από τότε;
Είχα την τιμή να μου προταθεί να συστήσω παράρτημα του CID στην Τήνο από τον Παγκόσμιο Πρόεδρο σχεδόν από την αρχή της γνωριμίας μας ως μέλος του CID το 2005. Αποδέχτηκα την πρόκληση μετά από 11 χρόνια έτοιμη για την ευθύνη που αναλάμβανα. Η προτεραιότητα ήταν και είναι με κάθε δυνατό τρόπο να αντιληφθούμε όλοι πως η ύπαρξη ενός παγκόσμιου οργανισμού στον τόπο μας είναι σημαντική.
Η πρώτη επίσημη δράση μας ως Τμήμα Τήνου το 2017 ήταν να συστηθούμε στο κοινό και να προσκαλέσουμε όλες τις ομάδες που δραστηριοποιούνταν τότε με τον χορό( «Σπονδή Τηνίων» του Εμπορικού Συλλόγου, του Μουσείου Μαρμαροτεχνίας, του Συλλόγου Γυναικών Τήνου, τα φιντανάκια του Παιδικού σταθμού της Ειρήνης, μαθητές του εργαστηρίου τεχνών αιγαίου, το Σωματείο Έχουμε Δικαίωμα).
Πρώτη φορά ενώσαμε τις δυνάμεις μας και υπό την Αιγίδα του Διεθνούς Συμβουλίου χορού, μοιραστήκαμε το παρκέ του κλειστού γυμναστήριο της Τήνου. Ο Χορός ενώνει και είναι η πιο άμεση τέχνη από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Τώρα για τα επιτεύγματα που με ρωτάτε, δεν είμαι εγώ αυτή που θα το κρίνω αν έχει γίνει κάποιο επίτευγμα. Θα ήθελα όμως να τονίσω πως το Τμήμα Τήνου του Διεθνούς Συμβουλίου Χορού δεν είναι δικό μου, δεν είναι του Διοικητικού Συμβουλίου δεν είναι των μελών του μόνο, είναι της Τήνου.
- Ποιες είναι οι πιο σημαντικές δράσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα που έχει αναπτύξει το Τμήμα Τήνου όπως το «Χορεύοντας την Ιστορία» και το «Ο Χορός στην Γλυπτική»;
Το Τμήμα Τήνου αγκαλιάζει δουλειές (παραστάσεις, έρευνες κ.λπ.) και τις θέτει υπό την Αιγίδα του και αυτό είναι μία ανοικτή πρόσκληση.
Τα ΕυρυΤήνια art festival, τα ΕυρυΤήνια πάνε Σχολείο, οι Χορευτικές Αμφικτιονίες πραγματοποιούνται λοιπόν υπό την αιγίδα του Τμήματος Τήνου του Διεθνούς Συμβουλίου Χορού από το 2017 και 2019 αντίστοιχα έως σήμερα. Οι Χορευτικές Αμφικτιονίες μετρούν 14 αδελφοποιήσεις εκπροσώπων του χορού, τόσο από τις Κυκλάδες όσο και από άλλα μέρη της Ελλάδας. Τα εκπαιδευτικά προγράμματα που αναφέρατε το «Χορεύοντας την Ιστορία» και το «Ο Χορός στην Γλυπτική» κατατέθηκαν στο Παγκόσμιο Συνέδριο Έρευνας του Χορού το 2024 (ξεκίνησαν ωστόσο ερευνητικά από το 2018) και τα έχουν παρακολουθήσει έως σήμερα παιδιά από (Μήλο, Νάξο, Αμοργό, Σύρο, Μύκονο, και Παρίσι).
- Ποιες είναι οι αντιδράσεις του κοινού και των συμμετεχόντων σε αυτά τα προγράμματα και πόσο έχουν επηρεάσει την κατανόηση του χορού στην περιοχή;
Έχουμε βιώσει υπέροχες στιγμές ντόπιοι και καλεσμένοι, χαρά, ενθουσιασμό, έκπληξη και τόσα άλλα που δεν εκφράζονται με λόγια. Ωστόσο η θετική ενέργεια που εισπράττουμε είναι αυτό που μένει μαζί με φιλίες και προσμονή για τα επόμενα. Από το 2005 που ενεργά ασχολούμαι με τον χορό στην Τήνο, σήμερα είμαι ευτυχής που το νησί μας έχει να επιδείξει έργο κυρίως μέσω των παιδιών που ασχολούνται με τον χορό, κάποια πλέον επαγγελματικά. Για ένα μικρό πληθυσμιακά νησί τολμώ να πω πως ίσως αυτό να είναι επίτευγμα.
Συμβολή στην τοπική και διεθνή πολιτιστική σκηνή
- Ποια είναι η σημασία της θέσης του Τμήματος Τήνου του CID στην τοπική πολιτιστική ζωή και ποιος είναι ο ρόλος του στην ενίσχυση της τοπικής ταυτότητας μέσω του χορού;
Έχει σημασία να γίνονται πράγματα ολοκληρωμένα και με συνέχεια ώστε να μη λειτουργούν ως διάττοντες αστέρες. Η αποδοχή τους από την τοπική κοινωνία βοηθά στη μακροβιότητα τους και ωθεί σε ένα συλλογικό πράττειν . Η ταυτότητα ενός τόπου διαμορφώνεται πολυεπίπεδα, μέσα από την ιστορία του, τις τέχνες, τη γαστρονομία, κ.ά. Ο Χορός είναι ένα κομμάτι αυτής της ταυτότητας και μιλώ χωρίς ταμπέλες για την Τέχνη της Τερψιχόρης. Όλα τα είδη μπορούν να συνυπάρχουν και να συλλειτουργούν, ενισχύοντας την ταυτότητα του τόπου τους.
- Πώς έχει συμβάλει το Τμήμα Τήνου στην ανάπτυξη πολιτιστικών γεφυρών μεταξύ της Τήνου και άλλων περιοχών του κόσμου;
Γέφυρες επικοινωνίας δημιουργήθηκαν ουσιαστικά με τη σύσταση του CID στο νησί μας, διότι η Τήνος μπήκε στην παγκόσμια οικογένεια του χορού, που μετρά πλέον 174 χώρες και εκατοντάδες μέλη. Επιπλέον στα 10 σχεδόν χρόνια ζωής του Τμήματος Τήνου κάθε φορά που συμμετέχουμε σε παγκόσμια συνέδρια ή γενικές συνελεύσεις, η παρουσιάζουμε παραστάσεις υπό την αιγίδα του, γινόμαστε όχι μόνο πρεσβευτές της τέχνης μας, αλλά και τις ίδιας της Τήνου, την οποία συστήνουμε σε διαφορετικές περιοχές του κόσμου.
- Έχετε συνεργαστεί με άλλες διεθνείς πολιτιστικές οργανώσεις ή με χορευτές και δασκάλους από το εξωτερικό για να προάγετε την τέχνη του χορού;
Ενδεικτικά θα αναφέρω συνεργασίες: με την Isadora Duncan School Sweden και New York, το Council International de la Dance Paris Section, Art Council of Luxemburg και καλλιτέχνες Daniel Lommel, Haris Gekas, Piolet Wilfried, Cind Triantos, Rhiannon Fata Morgan, Ramiro Valerio Lemmes και άλλους.
Παγκόσμια Ημέρα Χορού
- Πώς γιορτάζετε την Παγκόσμια Ημέρα Χορού στην Τήνο και ποια είναι η σημασία αυτής της ημέρας για εσάς και την κοινότητα του χορού;
Η παγκόσμια ημέρα χορού καθιερώθηκε το 1982 από το Διεθνές Συμβούλιο Χορού της Unesco να γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 29 Απριλίου, ημερομηνία γέννησης του Γάλλου χορευτή Ζαν Ζορζ Νοβέρ (1727-1810), δημιουργού του σύγχρονου μπαλέτου. Κάθε χρόνο το μήνυμα της ημέρας αναλαμβάνει να συγγράψει μία γνωστή προσωπικότητα του χώρου. Ο σκοπός της Παγκόσμιας ημέρας Χορού είναι να ενώσει όλους τους ασχολούμενους με την τέχνη της Τερψιχόρης, πέρα από πολιτικούς, πολιτισμικούς και ηθικούς φραγμούς. Το μήνυμα του 2025 φέρει την υπογραφή ενός από τους μεγαλύτερους χορευτές της εποχής μας Μιχαήλ Μπαρίσνικοφ.
- Ποια είναι η σύνδεση μεταξύ της Παγκόσμιας Ημέρας Χορού και των δράσεων που αναπτύσσει το CID Τήνου για την προώθηση του χορού και της τέχνης στην περιοχή;
Ως Τμήμα του φορέα που καθιέρωσε την Παγκόσμια ημέρα χορού οφείλουμε να την τιμούμε. Κύριο όμως μέλημα μας είναι να υπηρετούμε την τέχνη μας κάθε μέρα με κάθε τρόπο(μαθήματα, σεμινάρια, εκδηλώσεις, συμμετοχές της Τήνου εντός και εκτός Ελλάδας, συνεργασίες, έρευνα κ.ά.). Η πολύτιμη και εύθραυστη τέχνη του χορού αφηγείται ιστορίες όχι πάντα εύκολες να ειπωθούν με το στόμα. Το σώμα μιλά και λέει πολλές φορές όσα δε μπορεί το στόμα.
Μελλοντικά σχέδια και εξελίξεις
- Ποια είναι τα μελλοντικά σχέδια του Τμήματος Τήνου του CID για την προώθηση του χορού και την επέκταση των εκπαιδευτικών και καλλιτεχνικών του προγραμμάτων;
Συνεχίζουμε να εργαζόμαστε σε αυτά που ήδη έχουμε ξεκινήσει διευρύνοντας τα, πράγμα που δεν είναι πάντα τόσο εύκολο. Οι ιδέες χρειάζονται πόρους για να υλοποιηθούν και εκεί βρίσκουμε τη μεγάλη δυσκολία.
- Σκοπεύετε να δημιουργήσετε νέες συνεργασίες ή να εμπλουτίσετε τη δράση του Τμήματος με νέες πρωτοβουλίες, όπως το ΕυρυΤήνια art festival, για το μέλλον;
Προσωπικά πιστεύω πως μόνο με συνεργασίες τα πράγματα προχωρούν και αυτή μου τη άποψη υπηρετώ 20 χρόνια τώρα που δραστηριοποιούμε στο νησί μας.