Η Τήνος βρίσκεται μέσα στα πέντε Νησιά του Νοτίου Αιγαίου” (η Αμοργός, η Κίμωλος, τα Κύθηρα, η Σίκινος και η Τήνος) των 7 Υπό Απειλή Μνημείων και Περιοχών Πολιτιστικής Κληρονομιάς στην Ευρώπη για το 2021
Η Europa Nostra – η ευρωπαϊκή φωνή της κοινωνίας των πολιτών αφοσιωμένη στην πολιτιστική και φυσική κληρονομιά – και ο εταίρος της, το Ινστιτούτο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, ανακοίνωσαν τις 12 πιο απειλούμενες περιοχές πολιτιστικής κληρονομιάς στην Ευρώπη που επιλέχθηκαν για το Πρόγραμμα 7 Υπό Απειλή (7 MOST ENDANGERED) του 2021. Μεταξύ αυτών “Πέντε Νησιά στο Νότιο Αιγαίο” (η Αμοργός, η Κίμωλος, τα Κύθηρα, η Σίκινος και η Τήνος).
Η ανακοίνωση των 7 Υπό Απειλή Μνημείων – Τόπων για το 2021 έγινε σε μια διαδικτυακή εκδήλωση που συνδιοργανώθηκε από υψηλόβαθμους εκπροσώπους της Europa Nostra και του Ινστιτούτου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, με τη συμμετοχή της Mariya Gabriel, Επίτροπου της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε θέματα Καινοτομίας, Έρευνας, Πολιτισμού, Εκπαίδευσης και Νεολαίας.
Στη διαδικτυακή εκδήλωση βρέθηκαν Εκπρόσωποι των φορέων που πρότειναν τους υποψηφίους αλλά και οι εκπρόσωποι των 7 επιλεγμένων μνημείων και τόπων συνέβαλαν με παρουσιάσεις/ομιλίες στο διαδικτυακό σεμινάριο, μεταξύ άλλων και ο δήμαρχος Τήνου κος Ιωάννης Σιώτος.
Η επιλογή έγινε με βάση την εξαιρετική σημασίας της εκάστοτε κληρονομιάς και την πολιτιστική αξία καθενός από τους τόπους καθώς και με βάση τον σοβαρό κίνδυνο που αντιμετωπίζουν. Το επίπεδο συμμετοχής των τοπικών κοινοτήτων και η δέσμευση δημόσιων και ιδιωτικών φορέων για τη διάσωση αυτών των τόπων θεωρήθηκαν ως σημαντικές προστιθέμενες αξίες.
Ένα άλλο κριτήριο επιλογής ήταν η δυνατότητα αυτών των τόπων να λειτουργήσουν ως καταλύτης για αειφόρο κοινωνικο-οικονομική ανάπτυξη για εντός των συγκεκριμένων τόπων αλλά και των ευρύτερων περιοχών τους.
Μιλώντας στην διαδικτυακή εκδήλωση, ο Guy Clausse, Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος της Europa Nostra, τόνισε: «Ο στόχος του καταλόγου των 7 Υπό Απειλή 2021 είναι να κρούσουμε τον κώδωνα του κινδύνου για τις σοβαρές απειλές που αντιμετωπίζουν αυτοί οι τόποι. Από ένα εξαιρετικό μεσαιωνικό μοναστήρι σε έναν αξιοθαύμαστο αναγεννησιακό κήπο, από βιομηχανικές και μοντέρνες κατασκευές έως εμβληματικά πολιτιστικά τοπία: αυτοί οι τόποι είναι σημαντικές μαρτυρίες για το κοινό μας παρελθόν, τη μνήμη και την ταυτότητά μας.
Σε μια εποχή που η ήπειρός μας βιώνει μια άνευ προηγουμένου κρίση, η Europa Nostra επιθυμεί να εκφράσει την αλληλεγγύη της και να υποστηρίξει τις τοπικές κοινότητες σε όλη την Ευρώπη που είναι αποφασισμένες να σώσουν αυτούς τους απειλούμενους θησαυρούς πολιτιστικής κληρονομιάς. Μέσω του ευρέως πανευρωπαϊκού δικτύου μελών και συνεργατών μας, θα κινητοποιήσουμε εμπειρογνώμονες διαφορετικών ειδικοτήτων και πόρους για να βοηθήσουμε στη διάσωση αυτών των τόπων κληρονομιάς, οι οποίοι θα πρέπει να αναγνωριστούν ως ισχυροί φορείς αειφόρου ανάπτυξης, καθώς και ζωτικά εργαλεία για την ειρήνη και τον διάλογο μεταξύ διαφόρων κοινοτήτων. Μαζί μπορούμε να το κάνουμε!
Ο Francisco de Paula Coelho, Πρύτανης του Ινστιτούτου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, δήλωσε: «Για άλλη μία φορά, το Ινστιτούτο της ΕΤΕπ βρίσκεται δίπλα-δίπλα με την Europa Nostra, τον μακροχρόνιο συνεργάτη μας για την προστασία των τόπων πολιτιστικής κληρονομιάς της Ευρώπης. Οι Ευρωπαίοι υπερηφανεύονται για την πολιτιστική κληρονομιά. Τους ενώνει. Για την Τράπεζα της ΕΕ, είναι φυσικό να βοηθήσουμε στην ενίσχυση αυτού του δεσμού μέσω της υποστήριξής μας και της δέσμευσής μας για το ετήσιο πλέον Πρόγραμμα 7 Υπό Απειλή (7 Most Endangered)».
Αποκρινόμενη στην ανακοίνωση των 7 Υπό Απειλή Τόπων για το 2021, η Mariya Gabriel, Ευρωπαϊκή Επίτροπος σε θέματα Καινοτομίας, Έρευνας, Πολιτισμού, Εκπαίδευσης και Νεότητας, δήλωσε: «Η πολιτιστική κληρονομιά της Ευρώπης είναι το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον μας. Είναι μέρος της ταυτότητάς μας και φέρνει κοντά ανθρώπους από ολόκληρη την ήπειρο γύρω από κοινές αξίες και εμπειρίες. Είναι πολύτιμη και αξίζει τη μέγιστη προσοχή και προστασία μας. Μέσω του Προγράμματος 7 Υπό Απειλή , βάζουμε στο προσκήνιο την ευρωπαϊκή κληρονομιά που κινδυνεύει, αυξάνοντας την ευαισθητοποίηση και ανοίγοντας το δρόμο για ένα βιώσιμο μέλλον για τους επιλεγμένους τόπους.»
Πέντε Νησιά στο Νότιο Αιγαίο
Και τα πέντε χαρακτηρίζονται από το «κυκλαδίτικο τοπίο», το οποίο τους δίνει υψηλή πολιτιστική και περιβαλλοντική αξία. H αρμονική συνύπαρξη του Αιγαίου Πελάγους, με τους λόφους, τα βουνά, τους παραδοσιακούς οικισμούς, τα μνημεία και τους αρχαιολογικούς χώρους, δημιουργούν ένα εμβληματικό τοπίο, το οποίο αποτελεί ζωτικό κομμάτι της ελληνικής και κατ’ επέκταση της ευρωπαϊκής ταυτότητας. Το πολυφασματικό αυτό τοπίο βρίσκεται τώρα σε σοβαρό κίνδυνο, καθώς η ελληνική κυβέρνηση ενθαρρύνει τη μετατροπή του σε βιομηχανική ζώνη με αιολικά πάρκα. Το σχέδιο είναι η εγκατάσταση ανεμογεννητριών σε διάφορες τοποθεσίες σε κάθε νησί, συχνά δίπλα σε αρχαιολογικούς χώρους, προστατευόμενες περιοχές Natura 2000 και ως σκηνικό-περιμετρικά από παραδοσιακά χωριά.
Οι προτεινόμενες ανεμογεννήτριες υπερβαίνουν κατά πολύ τις πραγματικές ενεργειακές ανάγκες των νησιών και πρόκειται να παρέχουν ενέργεια και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας. Οι ανεμογεννήτριες όχι μόνο θα επηρεάσουν οπτικά το τοπίο των νησιών, αλλά θα έχουν επιπτώσεις στα μορφολογικά και κλιματολογικά στοιχεία τους, θέτοντας σε κίνδυνο τόσο τη χλωρίδα και την πανίδα τους, όσο και τους τομείς της γεωργίας, της κτηνοτροφίας και του τουρισμού.
Αναμφίβολα, αυτό θα μειώσει την περιβαλλοντική και πολιτιστική αξία του τοπίου και θα θέσει σε κίνδυνο την επιβίωση των τοπικών κοινοτήτων. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων δείχνει ότι η Ελλάδα μπορεί να επιτύχει τον στόχο της ΕΕ για συστήματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας χωρίς περαιτέρω εγκατάσταση ανεμογεννητριών σε προστατευόμενες περιοχές. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού υπέβαλε στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας πρόταση για τον αποκλεισμό των προστατευόμενων από τις επιτροπόμενες περιοχές εγκατάστασης ανεμογεννητριών. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ επέλεξε πέντε ενδεικτικά Νησιά στο Νότιο τμήμα του Αιγαίου Πελάγους για να τα εντάξει στο Πρόγραμμα 7 Most Endangered 2021 της Europa Nostra.
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ αγωνίζεται για έναν βιώσιμο τρόπο ζωής με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας από το 1972. Ωστόσο, στην περίπτωση του Κυκλαδίτικου Τοπίου που εκπροσωπείται από τα Πέντε Νησιά του Νοτίου Αιγαίου, η Οργάνωση ζητά εναλλακτικές και ισορροπημένες λύσεις καθαρής ενέργειας αντί των μαζικών αιολικών πάρκων, σε συνδυασμό με μια διεξοδική διαδικασία διαβούλευσης με τις τοπικές κοινότητες και ειδικούς. Πολλές ομάδες πολιτών και Δήμοι έχουν επικοινωνήσει πρόσφατα με την Οργάνωση ζητώντας συμβουλές και στήριξη.
Η χωροθέτηση των υποδομών ανανεώσιμης ενέργειας σε (προστατευόμενα) πολιτιστικά τοπία είναι μεταξύ των πιθανών σημείων σύγκρουσης μεταξύ της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς και της δράσης της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας που προσδιορίστηκε στο πρόσφατο Πράσινο Έγγραφο της Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομιάς «Βάζοντας την κοινή κληρονομιά της Ευρώπης στην καρδιά της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας». Αυτό το έγγραφο αντικατοπτρίζει την πεποίθηση ότι, στην περίπτωση τέτοιων εντάσεων, τα σενάρια κοινής ωφελείας είναι και επιθυμητά και εφικτά βάσει μιας κατάλληλης διαδικασίας διαβούλευσης με τοπικές κοινότητες και εμπειρογνώμονες της κληρονομιάς.
