(ομιλια στο ξενοδοχειο ΑΝΘΕΙΑ τον 19-8- 2019
ΚΑΙ δημοσιευση στο“Ημερολόγιο Τήνου – 2020 Χρόνος Α’ ” των εκδόσεων ΦΙΛΙΠΠΟΤΗ)
Η Τήνος ήταν ανέκαθεν γεωργοκτηνοτροφική. Μέχρι πριν λίγες δεκαετίες οι γεωργικές ασχολίες παρέμεναν όμοιες με εκείνες πολύ παλιότερων εποχών. Παράδειγμα το αρχαίο ησιόδειο άροτρο πού έσερναν τα ζώα, εξακολουθούσε να είναι σε ευρεία χρήση όπως και πολλές άλλες εργασίες πχ αλώνισμα με ζώα κλπ.
Σήμερα η τηνιακή γεωργία αριθμεί περί τους 250 αγρότες με πλήρη απασχόληση, ενώ ο αριθμός των αγελάδων δεν υπερβαίνει τις 350.
O Αγροτικός Συνεταιρισμός Τήνου είναι ο συλλογικός φορέας των αγροτών που σκοπό έχει να παρέχει βοήθεια στις ανάγκες τους. Υποστηρίζει τους αγρότες σε θέματα ενημέρωσης, επιδοτήσεων, ΦΠΑ, σχέσεων τους με τις κρατικές και άλλες υπηρεσίες κλπ., και προμηθεύει την Τήνο με γεωργικά εφόδια (σπόρους, φυτά, δενδρύλια, εργαλεία, μηχανήματα, λιπάσματα, φυτοφάρμακα, ζωοτροφές, κυψέλες, κλπ).
Το τυροκομείο που έθεσε σε λειτουργία το 1981, αξιοποιεί το αγελαδινό γάλα και διαθέτει τα προϊόντα του στις αγορές της Τήνου, των Κυκλάδων, των Αθηνών και άλλων πόλεων.
Σημαντική είναι η συμβολή του Συνεταιρισμού, στην αξιοποίηση των αγροτικών προϊόντων που παράγουν και μεταποιούν οι ίδιοι οι αγρότες. Στο πρατήριο του, στην Χώρα, διατίθενται πλήθος τηνιακών προϊόντων.
Η κτηνοτροφία της Τήνου ήταν και παραμένει εκτατικής μορφής, αξιοποιεί κάθε είδους νομή που φυτρώνει στο νησί, και παράγει ένα μέρος των απαιτούμενων ζωοτροφών επί τόπου, ιδιαίτερα καλλιεργώντας σιτηρά και ψυχανθή.
Η Τήνος φημίζεται για τα κτηνοτροφικά προϊόντα της. Το αιγοπρόβειο κρέας εν πολλοίς είναι βιολογικό, αφού τα ζώα είναι ελευθέρας βοσκής και τρέφονται με την αυτοφυή βλάστηση. Το μοσχαρίσιο τηνιακό κρέας ήταν ανέκαθεν φημισμένο ακόμη και στην αθηναϊκή αγορά.
Οι απόψεις των ειδικών συγκλίνουν στο ότι τα κτηνοτροφικά προϊόντα της Τήνου είναι ιδιαίτερα λόγω του κλίματος, της νομευτικής χλωρίδας και του τρόπου άσκησης της κτηνοτροφίας.
Ως προς το κλίμα της Τήνου: είναι εύκρατο προς το θαλάσσιο και ανήκει στο μεσογειακό τύπο, ο οποίος εμφανίζει τα χαρακτηριστικά των ευκράτων περιοχών κατά τον χειμώνα, και εκείνα των υποτροπικών, κατά το θέρος. Δηλαδή βροχερή χειμερινή και ξηρή θερινή περίοδο, μικρό ετήσιο ύψος βροχής, ήπιο χειμώνα, θερμό θέρος και μεγάλη διάρκεια ηλιοφάνειας καθ΄ όλο το έτος και ιδιαίτερα κατά την θερμή περίοδο.
Από ομβρομετρική άποψη η Τήνος παρουσιάζει μια ξηρή και μια υγρή περίοδο τον χρόνο, σαφώς διαχωρισμένες. Είναι από τις πιο ανεμώδεις περιοχές της χώρας και τα καλοκαίρια είναι δροσερά λόγω των μελτεμιών.
Ως προς την χλωρίδα: Τα νησιά του Αιγαίου αποτέλεσαν σημαντικό μονοπάτι για την σταδιακή μετανάστευση ενδημικών ειδών χλωρίδας στην Ελλάδα από την Ανατολή, λόγω της γειτνίασης με την αρχέγονη χλωρίδα της Μικράς Ασίας.
Στις Κυκλάδες υπάρχουν ενδημικά είδη φυτών και είναι ευρέως διαδεδομένα τα φρύγανα. Συναντάμε επίσης είδη της θαμνώδους βλάστησης, όπως πικροδάφνη, ασπάλαθος, σπάρτο, μυρτιά, σπαράγγι, λυγαριά κλπ, ενώ ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στη χλωρίδα των ακτών λόγω του κλίματος και της ύπαρξης πολλών ειδών.
Τα μηρυκαστικά ζώα αρέσκονται στην νομή των αυτοφυών ψυχανθών (πχ βίκου, λαθουριού, τριφυλλιού, μηδικής, ανθυλίδας κλπ), και αγρωστωδών (πχ πόας, φεστούκας, δακτυλίδας, σόργου, βρώμης, σίκαλης, αγκίλοπα, ήρας, κλπ)
Ως προς την άσκηση της κτηνοτροφίας στην Τήνο: Η διατροφή των ζώων στηρίζεται κυρίως στη βόσκηση βοσκοτόπων χαμηλής βοσκοικανότητας, αλλά με ιδιαίτερα πλούσια χλωρίδα, και μάλιστα μοναδική για τον αριθμό των ειδών ενδημικής βλάστησης. Η διαβίωση τους είναι φυσική, αφού ζουν ελεύθερα στην φύση, διατρεφόμενα φυσιολογικά, με ό,τι φυτρώνει στο νησί. Δεν περνούν όλη τους την ζωή μέσα στον στάβλο, δεμένα μέρα και νύχτα στο παχνί. Ούτε διατρέφονται με καθορισμένο σιτηρέσιο, πλούσιο σε ουσίες ειδικές στην αύξηση της γαλακτοπαραγωγής και κρεοπαραγωγής. Τα ζώα της Τήνου ζουν φυσική ζωή κι ας είναι πεδικλωμένα.
Στο συγκεκριμένο λοιπόν κλίμα της Τήνου, σε συνδυασμό με την νομευτική χλωρίδα και τον ελεύθερο τρόπο διαβίωσης, βόσκησης και ενδιαίτησης των αγελάδων οφείλεται η ιδιαιτερότητα του τηνιακού γάλακτος που είναι η πρώτη ύλη παραγωγής των τυριών. Το γάλα αυτό προσδίνει την διαφορετικότητα στην ποιότητα, και την μοναδικότητα στην γεύση, στο φρέσκο γάλα Τήνου και στα τυριά και τα βούτυρα του συνεταιριστικού τυροκομείου, που είναι τα εξής:
- Το εμφιαλωμένο φρέσκο γάλα, το οποίο είναι το μοναδικό γάλα ημέρας που κυκλοφορεί στην Τήνο.
- Η φημισμένη Γραβιέρα, η οποία είναι σκληρό επιτραπέζιο τυρί πρώτης ποιότητας
- Η Κοπανιστή ή Καυτερή, η οποία καταγράφεται ήδη από το 1809, στο σύγγραμμα “ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΤΗΝΟ” του τηνιακού ιατροφιλόσοφου Μαρκάκη Ζαλώνη από τον Κρόκο που εκδόθηκε στο Παρίσι και όπου αναφέρει επί λέξη για το τυρί αυτό: “είναι μαλακό τυρί πιο δυνατό και πιο πικάντικο από το παλαιωμένο ροκφόρ ή το ζερομέ”.
- Η Νωπή Μυζήθρα η οποία παράγεται από τυρογάλο και είναι επιτραπέζιο τυρί διαίτης
- Το Τυράκι σε σχήμα πλακέ – κυλινδρικό.
- Το Πέτρωμα, το οποίο είναι το κατεξοχήν παραδοσιακό τηνιακό τυρί, από το οποίο παρασκευάζονται αποκλειστικά τα πασχαλινά τυροπιτάκια ή γλυκές τυρόπιτες.
- και το Βούτυρο γάλακτος, νωπό και μαγειρικό, τα οποία είναι ατόφια πραγματικά βούτυρα εξαιρετικής νοστιμιάς
Ματθαίος Βίλλας
γεωπόνος – προϊστάμενος τυροκομείου
ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΤΗΝΟΥ ΚΥΚΛΑΔΩΝ
Καποδιστρίου 5 842 00 ΤΗΝΟΣ
- Τυροκομείο: 22830-21184 (tirokomiotinos@gmail.com)
- Διοίκηση-λογιστήριο: 22830-22323(eastinos@otenet.gr)
- Πρατήριο λιανικής τηλ: 22830-23289
fax: 22830-23656