Τήνος, 10η Αυγούστου 2024
Προς τον Προϊστάμενο
της Διεύθυνσης Υδάτων Νοτίου Αιγαίου
κ. Ηλία Νόκα-Ζωγράφο
Θέμα: Διαχείριση υδάτινων πόρων και γεωτρήσεις στην Τήνο – Σχόλια για τα σημεία με αριθμούς 5 και 6 της από 23.07.2024 απαντήσεως της Υπηρεσίας Σας
Αξιότιμε κύριε Νόκα-Ζωγράφε
Αν κατά τη διάρκεια των τελευταίων 15 ετών χορηγήθηκαν 230 άδειες γεωτρήσεων, δηλαδή κατά μέσο όρο 15 άδειες ανά έτος, τότε τη χρονιά που πέρασε (2023) οι 31 άδειες που χορηγήθηκαν ήταν υπερδιπλάσιες του μέσου όρου της τελευταίας δεκαπενταετίας! Εξ άλλου, στην απάντησή Σας έπρεπε να αναφέρονται αριθμοί αδειών γεωτρήσεων ανά υδροφόρο και οι «αντοχές» του καθενός από αυτούς, ώστε να μπορεί να συναχθεί συμπέρασμα για λελογισμένη ή μη άντληση, σε συνδυασμό, μάλιστα, με τις κατ’ έτος βροχοπτώσεις. Στην απάντηση της Υπηρεσίας, όμως, αναφέρονται αριθμοί αδειών για όλη την Τήνο συνολικά. Με αυτές τις αντιφατικές απαντήσεις Σας, δεν είναι δυνατό να θεωρηθούν ακριβείς και ασφαλείς οι περιεχόμενες στο σημείο με αριθμό 5 αναφορές σε ποσότητες άντλησης ανά γεώτρηση, σε εποχιακή ή μη χρήση αυτών και σε κατ’ έκταση διασπορά των υδροληψιών. Επιπλέον, κατά την απάντηση της Υπηρεσίας, «οι αντλήσεις που αναμένεται να πραγματοποιηθούν από τις 30 υδροληψίες, είναι της τάξης των 20.000 κ.μ. ανά έτος». Ο αριθμός 30 ταυτίζεται σχεδόν με τον αριθμό των αδειών που χορηγήθηκαν το 2023 (31), αλλά απέχει πολύ από το συνολικό αριθμό αδειών των τελευταίων 15 ετών (230). Με βάση λοιπόν την απάντηση της Υπηρεσίας και καθώς δεν γνωρίζουμε αν έχουν ελεγχθεί στην πράξη οι ποσότητες άντλησης ανά γεώτρηση, δεν είναι πειστικός ο ισχυρισμός Σας ότι οι αντλήσεις από τις γεωτρήσεις που υπάρχουν στην Τήνο «είναι αδύνατον να οδηγήσουν σε εξάντληση υδροφόρων».
Για τη διάκριση και αξιολογική διαβάθμιση μεταξύ «υδρεύσεως» και «αρδεύσεως», όπως προβάλλονται στην απάντηση της Υπηρεσίας, απαιτείται μεγάλη και εξαιρετικά σύνθετη συζήτηση. Για παράδειγμα, δεν είναι δυνατό να εξομοιώνεται η ύδρευση ενός σπιτιού που βρίσκεται σε χωριό, με την ύδρευση ενός άλλου που χτίσθηκε στην κορυφή ή την πλαγιά ενός βραχώδους λόφου, ούτε ο κήπος του πρώτου με αυτόν του δεύτερου, ιδίως αν ο τελευταίος δεν περιέχει είδη συμβατά με τη γύρω φύση. Επίσης, η αξιολογική υποβάθμιση της «άρδευσης» έναντι μιας ανεξέλεγκτης «ύδρευσης» οπουδήποτε είναι ιδιαίτερα προβληματική, καθώς ενισχύει τάσεις εγκατάλειψης παραγωγικών δραστηριοτήτων που απαιτούν άρδευση, γεγονός το οποίο μπορεί να έχει καταστροφικές και μη αναστρέψιμες συνέπειες στις ζωές και στις περιουσίες πολλών ανθρώπων, όπως, λ.χ., από μια αιφνίδια νεροποντή που θα παρασύρει τα πάντα στη θάλασσα, επειδή δεν θα υπάρχει τίποτα καλλιεργημένο και «χειροποίητο» και κανένα φυσικό ανάχωμα για να σταματήσει τα νερά. Η γενικόλογη επίκληση «υδρευτικών αναγκών» για κατοικίες, οι οποίες είτε δεν μπορούν να υδροδοτηθούν από το δίκτυο ύδρευσης, είτε λόγω έλλειψης νερού ή λόγω τεχνικών δυσχερειών η υδροδότησή τους είναι ανεπαρκής», δεν αποτελεί ασφαλή βάση για να υποστηριχθεί η νομιμότητα και η σκοπιμότητα όλων ανεξαιρέτως των «υδρευτικών γεωτρήσεων» και για να καταλυθούν οι ευθύνες της Υπηρεσίας Σας σε μια παρόμοια, απευκταία, περίπτωση. Βέβαια, στο σημείο με αριθμό 6 της απαντήσεώς Σας εκτίθεται ότι τα τελευταία έτη η ζήτηση νερού έχει αυξηθεί και εξακολουθεί να αυξάνεται για την υδροδότηση κατοικιών σε εκτός σχεδίου δόμησης περιοχές. Ωστόσο, το γεγονός αυτό δεν σημαίνει ότι η Υπηρεσία Σας επιτρέπεται να περιορίζεται σε ρόλο απλής διεκπεραιώτριας, αφού στο σημείο με αριθμό 5 τονίζετε ότι αυτή έχει κύρια ευθύνη για τη διαχείριση του υπόγειου νερού και την αποκλειστική ευθύνη για τη χορήγηση των αδειών αξιοποίησής του. Συνεπώς, η Υπηρεσία Σας οφείλει μεν να απαντά, και μάλιστα χωρίς καθυστέρηση, σε αιτήματα των πολιτών, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι είναι υποχρεωμένη να χορηγεί πάντα άδεια γεωτρήσεως και μάλιστα οποτεδήποτε και οπουδήποτε, αν δεν συντρέχουν όλες οι προϋποθέσεις του νόμου. Η πιο βασική από αυτές, που ανήκει στην ευθύνη της Υπηρεσίας Σας και όχι άλλων Υπηρεσιών, είναι η επάρκεια του υπόγειου νερού για όλους, τόσο στο παρόν όσο και στο μέλλον. Η «εξήγηση» ότι η Υπηρεσία Σας «δεν δημιουργεί ζήτηση νερού», πέραν του ότι δεν αρμόζει σε στελέχη της Δημόσιας Διοίκησης, δεν ανταποκρίνεται στις ευθύνες Σας.
Ανάρμοστη και προσχηματική είναι και η απαίτηση να «προτείνουμε» εμείς λύσεις «για την νόμιμη υδροδότηση των εξοχικών κατοικιών». Παραβλέπει τα καθήκοντα της Υπηρεσίας Σας, στην οποία (και όχι στους «μη ειδικούς πολίτες») ανήκει η ευθύνη για το θέμα αυτό, ιδίως σε ό,τι αφορά την «αξιοποίηση» υπόγειων υδάτων. Προκαλεί δυσοίωνη εντύπωση ότι η Υπηρεσία, που έχει την ευθύνη διαχείρισης και διατήρησης του υπόγειου νερού και εκδίδει τις άδειες γεωτρήσεων, «νίπτει τας χείρας της», είτε μεταθέτοντας τις ευθύνες σε άλλους (λ.χ. στη ζήτηση από «νέους χρήστες», στην «εκτός οικισμών δόμηση», στα «καιρικά φαινόμενα» κ.λπ.), είτε ζητώντας από τους πολίτες να βγάλουν το φίδι από την τρύπα, είτε διατυπώνοντας απόψεις εκτός θέματος (λ.χ. για μη νομιμότητα «της υδροδότησης με βυτιοφόρα», για «περιβαλλοντικές επιπτώσεις» τόσο αυτής όσο και των «αφαλατώσεων», για κόστη επένδυσης, συντήρησης των δικτύων και λειτουργίας τους και επιμερισμού τους σε όλους τους δημότες κ.λπ.). Οι απόψεις αυτές, που περιέχονται στο σημείο με αριθμό 6 της απαντήσεως της Υπηρεσίας, δεν απαντούν σε κανένα από τα ζητήματα που θέσαμε και απλώς αποσπούν την προσοχή από το θέμα των γεωτρήσεων και από τις ευθύνες της Υπηρεσίας Σας.
Συνεπώς, η εντύπωση ότι στην Τήνο συντελείται ένα περιβαλλοντικό έγκλημα με τη διάνοιξη ανεξέλεγκτων γεωτρήσεων, με την ανοχή, μάλιστα, των αρμόδιων υπηρεσιών, δεν προκαλείται από το έγγραφό μας του Αυγούστου του 2023. Μπορεί όμως να προκληθεί από τη μετά από ένα έτος «απάντηση» της Υπηρεσίας Σας, αφού οι αριθμοί των αδειών γεωτρήσεων που έχουν χορηγηθεί προκαλούν έντονη ανησυχία, αν όχι και φόβο, οι «εξηγήσεις» Σας δεν καθησυχάζουν, ιδίως γιατί παραμένουν ασαφή και αμφίβολα τα μέτρα κρίσης για τη χορήγηση αδειών και η νομιμότητα αυτών, ενώ δεν διαφαίνεται καμία διάθεση ελέγχου και περιορισμού των γεωτρήσεων.
Σύλλογος Προστασίας Περιβάλλοντος και Αναδασώσεως
Νήσου Τήνου «Οι Φίλοι του Πρασίνου»
Περιβαλλοντικός και πολιτιστικός σύλλογος Τήνου «Αμπασάδα»
Κοιν.Σ.Επ. «Το Μπατίκι»
Κοιν.Σ.Επ. «Καλλονή-Κελλιά»
Τρίτη 20 Αυγούστου, στις 20:00, σας περιμένουμε στη Μοσχούλα:
Ενημερωτική συνάντηση πολιτών για το θέμα των γεωτρήσεων, της ποιότητας και ποσότητας του νερού στην Τήνο.
