Παραδοσιακά επαγγέλματα: Από την Τήνο στη Σίφνο και από εκεί στην ορεινή Φωκίδα, τρεις διαδρομές στα άδυτα παραδοσιακών εργαστηρίων όπου ο χρόνος θαρρείς και έχει σταματήσει.
Θοδωρής Αθανασιάδης
ΠΗΓΗ: www.efsyn.gr
Ο Βώλακας και οι παραδοσιακοί καλαθοπλέκτες
Το χωριό του Βώλακα βρίσκεται πίσω από το βουνό του Ξώμπουργκου, εγκλωβισμένο σε έναν απογυμνωμένο και διάσπαρτο από γκριζωπούς ογκόλιθους τόπο. Σήμερα αποτελεί τουριστική ατραξιόν για το νησί της Τήνου, καθώς διατηρεί το αυθεντικό, αρχιτεκτονικό του προφίλ με λίγες νεωτεριστικές παρεμβάσεις.
Επιπλέον εδώ ο επισκέπτης θα δει τους τελευταίους καλαθοπλέκτες του Αιγαίου να επιδίδονται στην πανάρχαια ασχολία τους, χρησιμοποιώντας τα ίδια υλικά και την ίδια τεχνική με τους προκατόχους τους που δούλευαν στα εργαστήρια του χωριού πριν από 200-300 και περισσότερα χρόνια.
Τους καλαθοπλέκτες του Βώλακα και να θέλεις να τους αγνοήσεις δεν γίνεται, αφού, κάνοντας μια βόλτα στα σοκάκια του χωριού, θα δεις σε κάθε γωνιά, τα εργαστήριά τους, μικρά ή μεγαλύτερα, παλιά ή νεότερα. Οι περισσότεροι τεχνίτες πλέκουν καλάθια με τον παραδοσιακό τρόπο. Κάποιοι άλλοι δοκιμάζουν νέες τεχνικές και ξενόφερτα υλικά, αλλά όλοι υποστηρίζουν πως όπως κάνουν τα καλάθια στον Βώλακα δεν τα κάνουν πουθενά αλλού στην Ελλάδα, αφού τα δικά τους αντέχουν στις ταλαιπωρίες και είναι γερά για μια ζωή.
Παλιά, πριν από τον πόλεμο, τα παιδιά ξεκινούσαν να μαθητεύουν κοντά στους παλιούς τεχνίτες όταν ήταν έξι με επτά χρονών. Ομως καλάθι δικό τους δεν έφτιαχναν, αν δεν συμπλήρωναν τα 16 τους χρόνια τουλάχιστον. Τέτοια ήταν η τεχνική και η λεπτομέρεια της δουλειάς που έπρεπε καλά να διδαχθούν για να μη χαλάσουν το όνομα του βωλακίτικου καλαθιού!
Μετά τον πόλεμο, οι καλαθοπλέκτες γνώρισαν και αυτοί τη φτώχεια και την ανέχεια της ελληνικής επαρχίας. Πολλοί έφυγαν για την Αθήνα και τον Πειραιά όπου δούλεψαν ως εργάτες. Κάποιοι από αυτούς συνέχισαν να εξασκούν την τέχνη τους, πουλώντας τα τηνιακά καλάθια τους στις λαϊκές.
Σήμερα ο τουρισμός ευνοεί την καλαθοπλεκτική. Αν και πλέον τα καλάθια όπως και τα υπόλοιπα προϊόντα των Βωλακιωτών αγοράζονται κυρίως ως διακοσμητικά, είναι αρκετοί ακόμα αυτοί που τα προτιμούν για τις αγροτικές εργασίες τους και οι παραδοσιακοί τεχνίτες δέχονται παραγγελίες από όλη την Ελλάδα. Ετσι, οι απόγονοι των οικογενειών του Σιγάλα, του Φιρύγου, του Βίδου (ονομαστοί καλαθοπλέκτες και δάσκαλοι της τέχνης) εξακολουθούν και σήμερα να δουλεύουν στα εργαστήρια του χωριού, φτιάχνοντας τα εξαιρετικής ποιότητας τοπικά καλάθια.
