Ανοιχτή Επιστολή
Προς:
ΔΕΔΔΗΕ Τήνου
Κο Ιωάννη Σιώτο, Δήμαρχο Τήνου
Δημοτικό Συμβούλιο
Κα Αναστασία Δεληγιάννη, Έπαρχο Τήνου
Kατοίκους της Τήνου
Ισως ένα απ’τα δυσκολότερα εγχειρήματα που μπορεί να δοκιμάσει κανείς, είναι να κληθεί να υπερασπιστεί το αυτονόητο. Κι αυτό γιατι σε μια τέτοια περίπτωση απουσιάζει συνήθως μια στοιχειώδης βάση κοινής αντίληψης, απ’την οποία μπορεί κανείς να εκκινήσει. Ζω και φωτογραφίζω στην Τήνο τα τελευταία 10 χρόνια. Η Τήνος είναι τόπος ακόμα σχετικά ανόθευτος και ορίζεται από ισχυρά και ξεκάθαρα χαρακτηριστικά. Αν μπορούσα να συγκεντρώσω ορισμένα από αυτά, θα ανέφερα τα εξής:
Πρώτα απ’όλα το μέτρο. Η ύπαρξη της ορθής αναλογίας, προϊόν εμπειρίας αιώνων των ανθρώπων που έζησαν και ζυμώθηκαν με τον τόπο αυτό και τα στοιχεία του. Οι κατοικιές των χωραφιών με τη σοφή τους διάταξη, το πλάτος και η χάραξη των μονοπατιών, οι ξερολιθιές που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του νησιού, τα βόλτα που αγκαλιάζουν με την καμπύλη τους τα σοκάκια των χωριών, το ύψος των σπιτιών με τις κλιμακωτές ταράτσες τους, τα μικρά βορινά ανοίγματα στους τοίχους, τα ξωκλήσια που χωνεύουν κάτω απ τους βράχους. Παντού υπάρχει ένας υπόγειος συσχετισμός αναλογιών, με κέντρο του τον άνθρωπο.
Έπειτα είναι το τηνιακό τοπίο. Η γη της Τήνου, άγρια, τραχιά, βγαλμένη μέσα απ’την πάλη με τον άνεμο, είναι ο ορισμός του απέριττου. Το νερό λιγοστό, η σκιά μετρημένη, το φως διαπεραστικό, ο ορίζοντας μαχαίρι που ευθυγραμμίζει το μάτι. Αυτή η αυστηρή αλλά βαθιά ευγενική λιτότητα της Τηνιακής γης αποτελεί από μόνη της μια σχεδόν θρησκευτική εμπειρία για όποιον την έχει περπατήσει. Το μέτρο, το φως, ο άνεμος, ο ορίζοντας, η λιτότητα, η ευγένεια, η ταπεινότητα, είναι θεμελιώδη στοιχεία που διαμόρφωσαν τον πολιτισμό αυτού του νησιού από το βάθος της ιστορίας του μέχρι και σήμερα. ¨Όλα αυτά είναι ΑΙΣΘΗΤΙΚΑ αντικείμενα και όλα αυτά, αποτελούν ΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ του τόπου
Κι όμως. Το τελευταίο διάστημα, πέραν της ανησυχίας που υπάρχει στα χείλη όλων για την διαβλεπόμενη τουριστική ανάπτυξη που επέρχεται, πρωτοβουλίες που έχουν ήδη παρθεί φαίνεται να δουλεύουν με ακρίβεια ΕΝΑΝΤΙΑ σε όλα τα στοιχεία που προαναφέρθησαν.
Με έκπληξη διαπιστώνεται, ότι εδώ και μερικούς μήνες έχει αρχίσει από τη ΔΕΔΔΗΕ ένα έργο αντικατάστασης των ξύλινων στύλων του δικτύου παροχής ρεύματος στο νησί, με νέους στύλους από τσιμέντο.Το αποτέλεσμα αυτής της απόφασης που είναι ήδη ορατό σε όσα σημεία έχει υλοποιηθεί, εκτός από βάναυση παρέμβαση και προσβολή στο τοπίο, αποτελεί μνημειώδη έλλειψη σεβασμού στην αισθητική, στην ιστορία, στον πολιτισμό και στο κεφάλαιο αυτού του τόπου και εγείρει ερωτήματα τα οποία άπτονται των δικαιωμάτων των κατοίκων που ζουν στον τόπο αυτό.
Αν κανείς υποθέσει ότι το δίκτυο χρειάζεται συντήρηση, εκσυγχρονισμό ή αναβάθμιση για να ανταπεξέλθει στις πιο σύγχρονες ανάγκες του τόπου,
Α. ΠΟΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ ΚΑΙ ΜΕ ΠΟΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ αποφασίζει ποια θα είναι η μορφή αυτής της αναβάθμισης; Με ποιόν άλλον φορέα συνδιαλέγεται γι’αυτό; Αν αποφασίζει και γνωμοδοτεί η ΔΕΔΔΗΕ εξολοκλήρου, ας μας γνωστοποιήσει ποια είναι τα ΑΙΣΘΗΤΙΚΑ κριτήρια μέσα στα οποία ΟΦΕΙΛΕΙ να ενεργήσει και μέσα από τα οποία οφείλει να σεβαστεί και να προστατέψει το κεφάλαιο του τόπου και τους κατοίκους του, υλοποιώντας ένα έργο. Ή μήπως δεν ακολουθεί κανένα απολύτως αισθητικό κριτήριο, σε έναν τόπο που το κεφάλαιο του είναι κατεξοχήν αισθητικό; Γιατί αν οι προδιαγραφές που ακολουθεί πληρούν μόνο ΠΡΑΚΤΙΚΑ και ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ κριτήρια αυτό είναι εγκληματικό για τον τόπο.
Γιατί δεν μπορεί να νοηθεί οποιαδήποτε μεγάλης κλίμακας παρέμβαση στο νησί, η οποία επηρεάζει άμεσα και εντονότατα την ταυτότητα του τοπίου και αλλοιώνει βαθιά τα στοιχεία που το ορίζουν και μαζί τη ζωή των ανθρώπων, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη κατά προτεραιότητα η προστασία και διατήρηση των στοιχείων αυτών.
Β. Ακόμα και αν η γνωμοδότηση αφορά εξολοκλήρου τη ΔΕΔΔΗΕ, ποια είναι η θέση του Δήμου Τήνου και γιατί δεν έχει παρέμβει ακόμα; Εάν χρειάζεται να γίνει αναβάθμιση του δικτύου, γιατί δεν ασκείται σοβαρή πίεση για την σταδιακή υπογειοποίηση του σε σημεία του νησιού; Αν υπάρχουν τόποι που χρειάζονται την υπογειοποίηση πρωτίστως είναι τόποι σαν την Τήνο, που χαρακτηρίζονται και ορίζονται από το αισθητικό στοιχείο. Στην Οία στην Σαντορίνη αυτό συνέβη εδώ και 15 χρόνια. Το ίδιο και σε πολλές περιπτώσεις στη Μύκονο. Πολλοί Δήμοι στην Αθήνα επίσης έχουν προχωρήσει σε αντίστοιχα έργα. Ποιες είναι οι κινήσεις του Δήμου Τήνου προς αυτή την κατεύθυνση;
Γ. Γιατί επιλέχτηκαν χωρίς να εκφραστεί αντίρρηση, τσιμεντένιοι πυλώνες, βιομηχανικής αισθητικής και όψης, εμφανώς ακόμα ψηλότεροι από αυτούς που αντικατέστησαν, σε γκρί χρώμα το οποίο καμία σχέση και τάξη μεγέθους, μέτρου και αναλογίας δεν έχουν με το Τηνιακό τοπίο; Οι ξύλινες κολώνες, όσο και να μην είναι η καλύτερη λύση, παραμένουν ένα στοιχείο φυσικό, καθώς ακόμα και το καφέ χρώμα, και οι ρόζοι από τα κλαδιά που έχουν επάνω τους, ενσωματώνονται με πολύ μεγαλύτερη διακριτικότητα στο τοπίο των Κυκλάδων.
Δ. ‘Ένας πολίτης που θέλει να ανακαινίσει το σπίτι του, ή να αλλάξει την πέργκολα του μπαλκονιού του, ή να υψώσει παραπάνω ένα τοιχίο στην αυλή του πρέπει να περάσει σχέδια από επιτροπή που θα εγκρίνουν την παρέμβαση του αυτή, υπο το σκεπτικό της προστασίας των παραδοσιακών οικισμών και της ευρύτερης αρχιτεκτονικής των Κυκλάδων. Γιατί από το κράτος δεν απαιτείται η ίδια διαδικασία, η θετική δηλαδή γνωμοδότηση απο μια επιτροπή που θα κρίνει την ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΑΛΛΟΙΩΣΗ που επιφέρει ένα τέτοιο έργο στον δημόσιο χώρo και σε τέτοια κλίμακα, προκειμένου να μπορεί να υλοποιηθεί;
Τα ερωτήματα που μπορεί να σκεφτεί κανείς βιώνοντας μια τόσο παράλογη και βίαια παρεμβολή στο τοπίο και στον τόπο που ζει, είναι πολλά. Παρόλα αυτά το αίτημα για την αναστολή συνέχειας του έργου που έχει αρχίσει στο νησί, πρέπει να είναι άμεσο και επιτακτικό από τους κατοίκους.
Γιατί αν όντως προχωρήσει και ολοκληρωθεί, στην καλύτερη περίπτωση το νησί θα μοιάζει ολόκληρο σαν ένα προαύλιο φυλακής και τα πάρκα με τις ανεμογεννήτριες μπροστά του θα φαντάζουν σαν πάρκα αναψυχής.
Οι φωτογραφίες από πρόσφατη βόλτα μου στην περιοχή της Καρδιανής και των Yστερνίων.
Στέλιος Παπαδόπουλος
Φωτογράφος
Κάτοικος Τήνου
