Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίσατε ως καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Τήνου;
Ήταν η ανάληψη ευθύνης να ανταποκριθώ στα υψηλά στάνταρ ενός ξεχωριστού τόπου και να συμβάλλω στο να αγκαλιάσει ο θεσμός όλους τους ανθρώπους. Με δυο λόγια, να υπάρχει δικαιοσύνη, κοινωνικότητα, ομορφιά και δημιουργία.
Ποιο ήταν το πιο αξέχαστο γεγονός ή στιγμή κατά τη διάρκεια της θητείας σας στο Φεστιβάλ;
Το σημαντικότερο γεγονός θεωρώ ότι ήταν η τιμητική βραδιά στον κορυφαίο φιλέλληνα Ζακ Λακαριέρ που συνέβαλε όσο κανείς άλλος στη νεότερη εποχή στο να γίνει γνωστή η Ελλάδα και ο πολιτισμός της στο γαλλικό αλλά και ευρύτερο ευρωπαϊκό κοινό, φέρνοντας και σαν αποτέλεσμα πολύ και καλό τουρισμό στη χώρα μας. Δέκα μέρες μετά την εκδήλωση που έγινε στο Ξώμπουργκο, έφυγε απ’ τη ζωή, προλάβαμε όμως ν’ αποχαιρετιστούμε τραγουδώντας αγκαλιά, μαζί με φίλους το τραγούδι του Σεφέρη που ήταν και αδυναμία του, «το περιγιάλι».
Πώς επιλέγατε τους καλλιτέχνες και τα έργα που θα παρουσιαστούν στο Φεστιβάλ;
Το κριτήριο είναι και οι άνθρωποι και τα έργα να μπορούν να «μιλήσουν» με τις υψηλές αξίες του νησιού που καθορίζονται από την μακρά και σπουδαία παράδοσή του, και ταυτόχρονα να μπορούν να «μιλήσουν» στις ανάγκες του σήμερα, στις καρδιές των ανθρώπων, αλλά και στα σημαντικά διεθνή καλλιτεχνικά ρεύματα.
Υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο καλλιτεχνικό είδος ή στυλ που θεωρείτε ότι αντιπροσωπεύει καλύτερα την αισθητική του Φεστιβάλ Τήνου;
Η Τήνος έχει κάποια στοιχεία μοναδικά, το φως, ο αέρας, το φυσικό περιβάλλον, η αγροτική ζωή, η υψηλή αισθητική, τα χωριά αλλά και ο εκλεκτός κόσμος. Όλα αυτά καθορίζουν μια μελωδική γραμμή που σε «καλεί» να σεβαστείς αυτά που υπήρξαν μέσα στο χρόνο, αλλά και να βάλεις μια ξεχωριστή πινελιά υψηλής αισθητικής ώστε να μπορούν όλα αυτά να συνομιλήσουν με τις σύγχρονες ανάγκες. Συνεπώς όλα είναι ανοιχτά.
Πώς έχει επηρεάσει το Φεστιβάλ την τοπική κοινότητα της Τήνου και τον πολιτιστικό τουρισμό στο νησί;
Πιστεύω ότι οι άνθρωποι του νησιού έχουν αγαπήσει πολύ και με πάθος την προσπάθεια που έγινε όλα αυτά τα χρόνια. Την αγάπη αυτή την εισπράττω και γω όλο και περισσότερο. Είμαι ένα με τους ανθρώπους εδώ. Όσο για τον πολιτιστικό τουρισμό, σε μεγάλο βαθμό το φεστιβάλ αποτέλεσε την αφορμή να έρθει στην Τήνο ένας κόσμος με υψηλά στάνταρ συνείδησης, που επέδρασσε στο να ξεχωρίσει η Τήνος και αυτό ν’ αποτελεί μία πρόσκληση γι’ αυτούς που μπορούν να εκτιμήσουν αυτά τα αγαθά. Και ήταν πολλοί.
Ποιες είναι οι βασικές διαφορές που παρατηρείτε ανάμεσα στο Φεστιβάλ Τήνου και άλλα παρόμοια φεστιβάλ στην Ελλάδα και το εξωτερικό;
Το Φεστιβάλ Τήνου έχει καταφέρει μέσα από τις εκδηλώσεις του να διαμορφώσει ένα συμπαγές και συνεπές κοινό, το οποίο εκτιμά ότι ο θεσμός συνδυάζει το τοπικό δημιουργικό ανθρώπινο στοιχείο μ’ ένα ευρύτερο καλλιτεχνικό και όσο το δυνατό περισσότερο πρωτοπόρο γίγνεσθαι. Ξέρετε όλοι κάνουμε περίπου τα ίδια πράγματα, ο τρόπος διαφέρει σε κάθε περίπτωση κι αυτό δίνει άλλη υπόσταση στα γεγονότα και δημιουργεί άλλες σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων, που αυτό τελικά είναι και το ζητούμενο. Οι νέοι άνθρωποι, οι φρέσκες ιδέες, ο συνδυασμός των τεχνών, οι αναφορές στις μεγάλες προσωπικότητες του τόπου, τα σημαντικά πολιτιστικά γεγονότα, πρέπει να συνδυάζονται και να συνομιλούν με μαεστρία.
Ποιοι ήταν οι στόχοι και οι φιλοδοξίες σας όταν αναλάβατε τον ρόλο του καλλιτεχνικού διευθυντή και πόσο πιστεύετε ότι τους επιτύχατε;
Αυτό μπορεί να το πει ο κόσμος και νομίζω ότι το δείχνει με τον καλύτερο τρόπο. Εγώ αγάπησα την Τήνο και τη θεωρώ τον δικό μου τόπο και αυτό το κρατώ ως πολύτιμο φυλαχτό πάνω απ’ όλα.
Μπορείτε να μας μιλήσετε για κάποια συγκεκριμένα έργα ή παραστάσεις που θεωρείτε ότι άφησαν το αποτύπωμά τους στο Φεστιβάλ;
Όλες οι παραστάσεις είτε τοπικού χαρακτήρα είτε μεγάλα γεγονότα με αναγνωρισμένους δημιουργούς είχαν πάντα την ίδια αξία και αντιμετωπίστηκαν με σεβασμό και αγάπη. Μπορείτε να ανατρέξετε στα παλιότερα προγράμματα και θα το καταλάβετε.
Ποιες είναι οι προοπτικές του Φεστιβάλ Τήνου για το μέλλον και πώς βλέπετε την εξέλιξή του;
Το Φεστιβάλ Τήνου θα πρέπει να κρατηθεί και να προσεχτεί γιατί αποτελεί ένα κομμάτι του χαρακτήρα του νησιού τον οποίο διαμορφώνουν και οι άνθρωποι του τόπου, αλλά και οι πολλοί επισκέπτες που έχουν βρει στην Τήνο το δεύτερο σπίτι τους. Το Φεστιβάλ έχει αγαπηθεί και πέραν των ανθρώπων που το παρακολουθούν και έχει βάλει στον πολιτιστικό χάρτη της χώρας ένα πολύ γερό και ξεχωριστό λιθαράκι. Ξέρετε είναι πολύ εύκολο να γκρεμίσεις κάτι, και αυτό το νιώθει ο κόσμος και τον πονάει, το σπουδαίο όμως είναι ένα δέντρο ας πούμε που άνθισε και έβγαλε ωραίους καρπούς να το περιποιηθείς καθώς αυτό είναι ένα κομμάτι της ιστορίας σου που μπορεί να κρατά πολύτιμες μνήμες για τη συνέχεια.
Ποια είναι η προσωπική σας φιλοσοφία σχετικά με την τέχνη και τον πολιτισμό, και πώς αυτή επηρέασε τη δουλειά σας στο Φεστιβάλ;
Η προσωπική μου φιλοσοφία βρίσκεται στη σύνθεση πολύτιμων πραγμάτων, στο να ξεχωρίζουμε πάντα το καλύτερο απ’ το καλό και να το επιλέγουμε. Τα πιο σημαντικά πράγματα κρύβονται έξυπνα δίπλα μας κι είναι τόσο απλά που αρκούν για να ζήσουμε όμορφα. Η αγάπη, η φιλία, οι όμορφες παρέες, η αλληλεγγύη, η συντροφικότητα, δε χρειάζονται μεγάλα μεγέθη. Η Τήνος μας μιλά μέσα στους αιώνες, λέγοντάς μας αυτά τα πράγματα. Ας προσέξουμε κι ας σεβαστούμε την Τήνο που αγαπήσαμε.